Metabletica
Leer der veranderingen: beginselen van een historische psychologie
De Nederlandse psychiater (geb. 1914) geeft een psychologiserende interpretatie van allerlei historische veranderingen.
De metabletische methode bestaat dus hierin dat een wezenlijke verandering wordt opgemerkt, doordat op een bepaald gebied de gevolgen daarvan goed en duidelijk zichtbaar zijn. Daarna is het zaak het precieze moment van optreden te traceren. Dat is nu meestal alleen nog maar aan te duiden met het verschijnen van een (daarom belangrijk) boekwerk. Op dit punt geeft Van den Berg blijk van een enorme belezenheid. Daarna volgt, als laatste, het aangeven van de (vaak enorme) gevolgen van die verandering.
Een voorbeeld: de psychoanalyse en het onderbewuste zijn niet zomaar wetenschappelijke ontdekkingen, maar laten zien dat het onderbewuste zich ontwikkelde gedurende de 18e en 19e eeuw tot een anti-ego. Dat anti-ego is (nog steeds volgens Van den Berg) ontstaan als gevolg van de Franse Revolutie die de gelijkheid van mensen benadrukte. Door iets te beweren dat zo ingaat tegen de realiteit van ongelijkheid van mensen, worden mensen vreemdelingen van zichzelf, omdat ze iets, waarvan ze weten dat het waar is, moeten ontkennen. Deze ontwikkeling is te zien in historische feiten als de Duitse Doppelgänger-literatuur uit de 19e eeuw, het feit dat Robert Louis Stevensons boek Dr Jekyll and Mr Hyde werd gepubliceerd in dezelfde periode als Sigmund Freud en Josef Breuers eerste werk, enz.
Bron: https://nl.wikipedia.org/wiki/Metabletica
https://www.dbnl.org/tekst/berg097meta01_01/